ΡΕΤΟΡΝΟ 201

Δεκατέσσερα διηγήματα, δεκατέσσερις ιστορίες, σκιαγραφούν το σκληρό σύμπαν της οδού Ρετόρνο 201 στην Πόλη του Μεξικού, έναν κόσμο που περιγράφεται στην απόλυτη ωμότητά του από τον Γκιγέρμο Αριάγα, ο οποίος έχει καθιερωθεί ως ένας από τους κορυφαίους σεναριογράφους του σύγχρονου κινηματογράφου υπογράφοντας ταινίες όπως οι Χαμένες αγάπες (2000), τα 21 γραμμάρια (2003), η Βαβέλ (2006), Οι τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράδα (2005).


Τα διηγήματα της συλλογής δεν είναι μεμονωμένες, ανεξάρτητες αφηγήσεις, αλλά τα συνδέει όλα ένας μίτος: ο δρόμος, η Ρετόρνο. Οι ήρωες του Αριάγα δεν είναι καρικατούρες, αλλά πρόσωπα με σάρκα και οστά: είναι θύτες και θύματα, τολμούν ή δειλιάζουν, βιώνουν τη ζωή στο έπακρο, όπως και το θάνατο, την ακραία βία και τη λυτρωτική αγάπη, μισούν, υποκρίνονται, τυφλώνονται, συνειδητοποιούν, ανακαλύπτουν.

Ο Αριάγα είναι έξοχος αφηγητής. Η γλώσσα του, γεμάτη δύναμη και ένταση, σκληρότητα και ειρωνία, άλλοτε ωμή και άλλοτε λυρική, θέλει να αποτυπώσει «τη ζωή την ίδια, με τη σκληρότητα και τη γλυκύτητά της, με τους σπαραγμούς και τις γιορτές της».
Πέρα από τη θεματική της, το ενδιαφέρον της συλλογής έγκειται και στις διαφορετικές αφηγηματικές τεχνικές που εφαρμόζει ο Αριάγα σε κάθε διήγημα.

Στο πρώτο –και πιο σκληρό– διήγημα, τη «Λίλι», η εναλλαγή των αφηγητών ή η διαφορετική οπτική της (πρωτοπρόσωπης) αφήγησης δηλώνεται με μικρά αποσπάσματα, που διαδέχονται το ένα το άλλο και χωρίζονται με μία κενή αράδα. Στον «Ανίκητο» κάθε μικρό ‘κεφάλαιο’ φέρει ως τίτλο το παρατσούκλι του ενός ή του άλλου ήρωα, αφού στον σκληρό κόσμο του δρόμου η ατομική ταυτότητα καθορίζεται από το παρατσούκλι που αποκτά ο καθένας. Στη «Χήρα Ντίας», ιστορία ενός έρωτα χωρίς ανταπόκριση, η αφήγηση είναι γραμμική, και κάθε στάδιό της σηματοδοτείται με έναν αριθμό.

Πέρα όμως από τις αφηγηματικές τεχνικές, στα διηγήματά του ο Αριάγα πετυχαίνει να περιγράψει μια σχεδόν απτή πραγματικότητα, να μεταφέρει ολοζώντανες εικόνες και συναισθήματα στο χαρτί. Ο Σεν-Μπεβ έλεγε: «προτιμώ τα βιβλία που είναι όσο το δυνατόν περισσότερο άνθρωποι και όσο το δυνατόν λιγότερο βιβλία». Το ίδιο κάνει και ο Αριάγα.
______________________________________
Γκιγέρμο Αριάγα: "ΡΕΤΟΡΝΟ 201" - μετάφραση: Ξένια Κακάκη, Ίρις Καραγιάννη, Μαρία Βερονίκη Μπούγαλη, Μυρσίνη Παρσαλή, Εύη Στάθη

σελ. 240 - κυκλοφορεί σύντομα από τις εκδόσεις Πάπυρος