Θεωρητικά θεάτρου

Ο τόμος αυτός ενώνει μια εισαγωγή στην έννοια του θεάτρου με τρεις εμπεριστατωμένες και κριτικές εισαγωγές στις τρεις επικρατέστερες θεωρίες της ανάλυσης του θεατρικού φαινομένου σήμερα: τη σημειωτική, την ανθρωπολογική και τη φαινομενολογική μέθοδο.

Πρόκειται για τρεις οργανωμένες προσεγγίσεις συμπληρωματικές, που καμία από μόνη της δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα, αλλά ούτε και οι τρεις μαζί δεν κατορθώνουν να αναλύσουν με τρόπο ενδελεχή εκείνο το σύνθετο φαινόμενο που λέγεται θέατρο. Είναι αναγκαστικά συμπληρωματικές, γιατί, όπως αποδεικνύεται, η κάθε μία μόνη της κρύβει και κινδύνους μονομέρειας ανεπιθύμητους: η σημειολογία να καταντήσει το θέατρο σ ένα μέσο μετάδοσης πληροφοριών ή, το πολύ, σε μία επικοινωνία του τύπου της ερωταπόκρισης, η ανθρωπολογία, ενώ ξεκίνησε με το ερώτημα για την καταγωγή του θεάτρου, να εκλαμβάνει τη σκηνική τέχνη ως μία παραστατική τέλεση ανάμεσα σε πολλές άλλες (ποδοσφαιρικοί αγώνες, προεκλογικές εκστρατείες, πάσης φύσεως δρώμενα) -και οι δύο μεθοδολογίες παραβλέποντας με τρόπο βάναυσο την αισθητική της τέχνης του Διονύσου- και η φαινομενολογία, με την εμμονή της στην εμπειρία και την ουσιαστικοποίηση της παράστασης ως αυτάρκους γεγονότος, το οποίο από μόνο του δημιουργεί ηθοποιούς και θεατές, να γίνει κάτι σαν μεταφυσική του θεάτρου.

Μολοντούτο τα αποσπασματικά αποτελέσματα των μεθοδολογιών αυτών, που ακόμα και σε συνδυαστική εφαρμογή τους δεν ξεδιαλύνουν ολότελα τα μυστήρια της συνθετότητας της θεατρικής τέχνης, δεν ξαφνιάζει. Το ίδιο συμβαίνει με παρόμοιο τρόπο και σε άλλα σύνθετα φαινόμενα του ανθρώπινου πολιτισμού, αν και στο θέατρο αυτή η πολυπλοκότητα είναι ιδιαίτερα φανερή, γιατί η σκηνική τέχνη αναδημιουργεί έναν ολόκληρο κόσμο με τους ίδιους τους μηχανισμούς της κοινωνίας και τα ίδια τα μέσα του ανθρώπινου πολιτισμού. Έστω κι αν δεν γνωρίζουμε και δεν θα μάθουμε ποτέ γιατί μας γοητεύει μια παράσταση, δε θα πάψουμε να πηγαίνουμε στο θέατρο, ακριβώς για να μας γοητεύσει. Τα βιώματα είναι σύνθετα και δεν αναλύονται εύκολα· κι όμως από αυτά απαρτίζεται η συνείδηση μας.

Είναι όπως η βίωση της ομορφιάς: η ομορφιά δεν αναλύεται· το δυσεξήγητό της όμως δεν μας εμποδίζει να την απολαύσουμε. Έτσι και το θέατρο, παρά τις τόσες θεωρητικές προσπάθειες, φαίνεται πως θα μείνει με το μυστήριο του, για να μας ελκύσει, ξανά και ξανά, με τις απέραντες εκδοχές και μορφές του, και να μας παρασύρει σ ένα ζωντανό βίωμα, το οποίο έχει ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα: ό,τι και να κάνεις και όπως και να αντιδράσεις, δεν σε αφήνει αδιάφορο.

Διαβάστε επίσης του ιδίου: "Συμπτώσεις και αναγκαιότητες"

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Βάλτερ Πούχνερ γεννήθηκε στη Βιέννη.

Σπούδασε θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και το 1972 απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής, με μια εργασία για το νεοελληνικό θέατρο σκιών. Το 1977 ανακηρύχθηκε υφηγητής, στο ίδιο Πανεπιστήμιο, με μια διατριβή για τη γέννηση του θεάτρου στον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό. Από τότε έχει εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα. Δίδαξε επί δώδεκα χρόνια Ιστορία Θεάτρου στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Από το 1989 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην αρχή στο Τμήμα Φιλολογίας και από το 1991 στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών. Παράλληλα εξακολουθεί να διδάσκει Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και έχει μετακληθεί πολλές φορές ως επισκέπτης καθηγητής σε αυστριακά πανεπιστήμια. Το 1994 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών.

Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 30 βιβλία και 200 μελετήματα για θέματα του ελληνικού και βαλκανικού θεάτρου, της συγκριτικής λαογραφίας, των βυζαντινών και νεοελληνικών σπουδών εν γένει, καθώς και της θεωρίας του θεάτρου και του δράματος.
_____________________________
Βάλτερ Πούχνερ (Walter Puchner): "Θεωρητικά θεάτρου"

ISBN 978-960-02-2468-9 - σελ. 626 - τιμή 40,47 ευρώ - έκδοση Δεκεμβρίου 2010