Μπορείς να φας λεμόνι και να μην ξινίσεις τα μούτρα σου;

«Η αλήθεια είναι ότι αυτό το λεμονοβιβλίο του Πάμιες, το έχω ρουφήξει ολόκληρο, το έχω διαβάσει και ξαναδιαβάσει, το έχω διαβάσει ανάποδα, ακόμα και ανάσκελα: ατελείωτο λεμόνι. Αλλά εξακολουθώ να το διαβάζω και να το κοιτάζω έκπληκτος· και να μαθαίνω. Το βιβλίο αυτό είναι σαν ανεξάντλητο πηγάδι…» - Ενρίκε Βίλα-Μάτας

Ο Σέρζι Πάμιες κάνει την εμφάνισή του στα καταλανικά γράμματα στα μέσα της δεκαετίας του ’80, επιλέγοντας ως κυριότερο μέσο έκφρασής το μικρής έκτασης αφήγημα. Αντίθετα με τους περισσότερους γνωστούς στο ελληνικό κοινό Καταλανούς συγγραφείς, όπως ο Μπονταλμπάν, ο Μεντόθα ή ο Βίλα Μάτας, ο Πάμιες γράφει απευθείας στα καταλανικά, μια γλώσσα περιθωριοποιημένη για αιώνες και απαγορευμένη μέχρι το 1975 από το καθεστώς του Φράνκο.

Μαζί με άλλους πεζογράφους όπως ο Ζάουμε Καμπρέ και ο Κιμ Μονζό, έχουν δημιουργήσει ένα νέο λογοτεχνικό τοπίο στη βορειοανατολική πλευρά της Ιβηρικής χερσονήσου, σε μια περιοχή που τα τελευταία χρόνια έχει μια ιδιαίτερα δυναμική λογοτεχνική παρουσία.

Οι επιρροές στο έργο του Πάμιες είναι ποικίλες: περιλαμβάνουν κλασσικούς συγγραφείς όπως ο Τσέχοφ, αλλά και επιρροές από τον κινηματογράφο, τη διαφήμιση, τη μουσική ακόμα και το ποδόσφαιρο. Στα περισσότερα βιβλία του ο Πάμιες περιγράφει κοινούς, καθημερινούς φόβους με γλώσσα άμεση, αμείλικτη ειρωνεία και πηγαίο χιούμορ. Πίσω από τις απλές ιστορίες που αφηγείται, ξεδιπλώνει ένα παράλληλο σύμπαν που ουσιαστικά ακυρώνει τις θέσεις στις οποίες, ξεροκέφαλα πολλές φορές, εμμένουν οι ήρωές του.

Στα είκοσι διηγήματα τού Μπορείς να φας λεμόνι και να μην ξινίσεις τα μούτρα σου;, ο Πάμιες αγγίζει τα θέματά του με τρόπο ωμό που ενδεχομένως κάνει τον αναγνώστη να «ξινίσει» τα μούτρα του. Φροντίζει όμως στο τέλος να τον «δροσίσει» με την κάθαρση που μόνο η μεγάλη λογοτεχνία μπορεί να επιφέρει. Αν η πρόζα του Πάμιες «καταναλωθεί» από τον αναγνώστη χωρίς προκαταλήψεις θα κάνει να ανθίσει στο πρόσωπό του ένα χαμόγελο που ξορκίζει όλα τα κακά, ένα χαμόγελο-ασπίδα στις καθημερινές μας ήττες.

Αγοράζεις το βιβλίο, το παίρνεις στο σπίτι και βλέποντας ότι αποτελείται από είκοσι συντομότατα διηγήματα πιστεύεις ότι σε μια ωρίτσα θα το έχεις διαβάσει. Μερικές μέρες όμως αργότερα, τη δωδέκατη φορά που διαβάζεις το Μπορείς να φας λεμόνι και να μην ξινίσεις τα μούτρα σου;, αναρωτιέσαι μήπως ο Πάμιες σού την έφερε και μήπως το βιβλίο, σαν τον τίτλο που είναι μάλλον μακρόσυρτος, κρύβει στην πραγματικότητα τρεις χιλιάδες σελίδες επιπλέον. Στο τέλος συνειδητοποιείς ότι ο Πάμιες σου πούλησε ως μικρό ένα βιβλίο που είναι ατέλειωτο, απειρομεγέθες, που θα μπορούσε να ονομάζεται "Μπορείς να φας το άπειρο χωρίς αστέρια"… - από το πισθόφυλλο

Οικογενειακές εξαρτήσεις, ανεκπλήρωτοι έρωτες, όνειρα που διαψεύστηκαν ή που –ακόμα χειρότερα– πραγματοποιήθηκαν, ταξίδια στον άλλο κόσμο με επιστροφή ή χωρίς, η μάταιη οδύσσεια μιας σταγόνας και η πραγματική αξία της μυθοπλασίας…

Τα είκοσι διηγήματα του Πάμιες παρουσιάζουν με εξαιρετικά σοβαρή αίσθηση του χιούμορ, κοινές, καθημερινές καταστάσεις που αναμοχλεύουν όμως μύχια συναισθήματα. Υψηλή λογοτεχνία με την υπογραφή του σημαντικότερου σύγχρονου Καταλανού διηγηματογράφου.
«Με αφορμή μια ασήμαντη καθημερινή ιστορία, ο Σέρζι Πάμιες, μέσα σε λίγες προτάσεις, δημιουργεί καταστάσεις δραματικές, ανησυχητικές, εκρηκτικές, παράλογες.» - Martine Silber, Le Monde
 
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Σέρζι Πάμιες (Sergi Pàmies) γεννήθηκε το 1960 σε ένα υποβαθμισμένο προάστιο του Παρισιού, όπου είχαν καταφύγει οι γονείς του ως Ισπανοί πολιτικοί πρόσφυγες. Παιδί μαχόμενων αριστερών, έζησε την παιδική του ηλικία με το φόβο της σύλληψης των δικών του. Παρά τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης στην εξορία και αργότερα στην παρανομία, προτεραιότητα της οικογένειας ήταν να προσφέρει μια πολύ καλή παιδεία στα τέσσερα παιδιά της.

Το 1971, η οικογένεια επέστρεψε στη Βαρκελώνη και τότε ο εντεκάχρονος Σέρζι άρχισε να μαθαίνει καταλανικά «για να μιλάει στα κορίτσια». Την ίδια εποχή, παράλληλα με τα αθλητικά περιοδικά και τα παιδικά του αναγνώσματα, διάβαζε καταλανική ποίηση. Λίγο αργότερα, όταν έγραψε τα πρώτα δικά του ποιήματα, τα καταλανικά επιβλήθηκαν ασυναίσθητα ως μοναδική γλώσσα λογοτεχνικής έκφρασης.

Ο Πάμιες εμφανίστηκε στα γράμματα το 1986 με μια συλλογή διηγημάτων και το 1990 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα. Από την εμφάνισή του μέχρι σήμερα το έργο του συνοδεύεται από βραβεία και διακρίσεις αλλά κυρίως από την αναγνώριση του κοινού. Τα βιβλία του, που συνήθως παρωδούν καταστάσεις της καθημερινής ζωής, έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.

Εκτός από συγγραφέας ο Πάμιες είναι αθλητικογράφος στην El País, σχολιάζει την επικαιρότητα σε ραδιοφωνικές εκπομπές, γράφει χιουμοριστικά σενάρια για την τηλεόραση και μεταφράζει Γάλλους συγγραφείς στα καταλανικά και τα ισπανικά.
_____________________________________
Σέρζι Πάμιες (Sergi Pàmies): "Μπορείς να φας λεμόνι και να μην ξινίσεις τα μούτρα σου;" - πρόλογος: Ενρίκε Βίλα Μάτας - μετάφραση από τα καταλανικά, επίμετρο: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Ευρυβιάδης Σοφός

ISBN 978-960-671585-3, σελ. 204, τιμή 12,00 ευρώ