Προς έναν πολυπολικό κόσμο

[ παρουσίαση ]

«Οι συνιστώσες και μηχανισμοί του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος βρίσκονται στην επικαιρότητα της χώρας μας για πρώτη φορά με τόση ένταση, σε βαθμό που να επηρεάζει ακόμη και την καθημερινότητα των πολιτών. Πόσα γνωρίζουμε όμως για όλα αυτά; Κατανοούμε πλήρως τη λειτουργία των νομισματικών πολιτικών, την οικονομική παγκοσμιοποίηση στο πλαίσιο του διεθνούς συστήματος, των αγορών και των γεωστρατηγικών συμφερόντων των πολλών –όπως υποδηλώνει και ο τίτλος του βιβλίου- υπερδυνάμεων που διαμορφώνουν το παγκόσμιο γίγνεσθαι και ειδικότερα για τη χώρα μας, ακόμη και την ίδια την καθημερινότητά μας;

Τόσο η ανάλυση, όσο και η διαχρονική επεξήγηση της παγκόσμιας κατάστασης η οποία διαρκώς μεταμορφώνεται –με την προοπτική ενός πολυπολικού κόσμου που δεν έχουν καν φανταστεί οι τελευταίες γενιές του ψυχρού πολέμου και της αμερικανικής επικυριαρχίας- μέσα από το πρίσμα της οικονομίας αλλά και της ανάπτυξης και διπλωματίας, παρουσιάζονται στο καινούργιο βιβλίο του Παναγιώτη Ρουμελιώτη.

Από το Υπουργείο Οικονομίας της δεκαετίας του 1980, στα έδρανα της ευρωπαϊκής Βουλής και πρόεδρος μιας σειράς διεθνών επιτροπών, ο ακαδημαϊκός Παναγιώτης Ρουμελιώτης διορίστηκε πρόσφατα ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Μία θέση ιδιαίτερα νευραλγική υπό την προοπτική μάλιστα του ελέγχου της χώρας μας από το ΔΝΤ, αφού ο ίδιος ο συγγραφέας θεωρεί ότι «η εφαρμογή των προγραμμάτων διαρθρωτικής προσαρμογής του ΔΝΤ στις αναπτυσσόμενες χώρες προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κρίση του εξωτερικού χρέους οδήγησε, στις περισσότερες περιπτώσεις, σε όξυνση ανισοτήτων, ελλείμματα του ισοζυγίου πληρωμών, ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών και κοινωνική αναταραχή».

Με βασική αρχή το γεγονός ότι η αμερικάνικη ηγεμονία απέτυχε παταγωδώς να προσφέρει τις λύσεις που χρειαζόταν ο κόσμος καθώς και να εξομαλύνει την διαδικασία της παγκοσμιοποίησης, το βιβλίο αναλύει τόσο το σύγχρονο γεωστρατηγικό πεδίο, όσο και τις πιο πρόσφατες εξελίξεις σε κάθε σημαντική χώρα ξεχωριστά, με πάγιο συμπέρασμα τη διαμόρφωση πλέον ενός πολυπολικού κόσμου, στον οποίο η ανάδυση νέων δυνάμεων αμφισβητεί τόσο την επικυριαρχία, όσο και την ανάπτυξη σε οικονομικούς και γεωπολιτικούς όρους των ΗΠΑ. «Οι αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες αναπτύσσουν νέα δίκτυα μεταξύ τους προκειμένου να ανακτήσουν την ανεξαρτησία τους από τις αναπτυγμένες χώρες και κυρίως από τις ΗΠΑ. Επιπλέον δεν αμφισβητούν μόνο τους κυριαρχικούς οικονομικούς όρους της Δύσης αλλά και τις ίδιες τις αξίες της και την επιδίωξή της καθορίζει το διεθνές δίκαιο με βάση τα στενά συμφέροντά της», εξηγεί ο συγγραφέας.

Το πλαίσιο του διεθνούς συστήματος και των κινητήριων δυνάμεων της οικονομικής παγκοσμιοποίησης αναλύονται επαρκώς προκειμένου να ερμηνευθούν τα πραγματικά γεγονότα που διαμορφώνουν το σύγχρονο πεδίο καθώς και οι πολιτικές επιλογές των κρατών, ενώ διερευνάται και η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.Ο συγγραφέας δεν παραλείπει να κάνει προβλέψεις για την εξέλιξη του κόσμου μας, ενώ διερευνώνται και μια σειρά άλλων ζητημάτων και προκλήσεων όπως η ενεργειακή, η δημογραφική και περιβαλλοντική κρίση.

«Η φύση των παγκόσμιων προβλημάτων απαιτεί διεθνή συνεργασία ώστε να επιλυθούν αποτελεσματικά», καταλήγει ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, αφού «μόνο μέσα από την πολυμερή συνεργασία και τον αναπροσανατολισμό της ηγεμονικής-φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης μπορούν να αντιμετωπιστούν η κερδοσκοπία, η φτώχεια, η οικολογική υποβάθμιση, οι ανισότητες, η οικονομική σταθερότητα, η ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων χωρών, οι ασθένειες, οι περιβαλλοντικές προκλήσεις στον κόσμο.»

Σήµερα ο κόσµος µας βρίσκεται σε µια κρίσιµη καµπή. Η πρόσφατη χρηµατοπιστωτική κρίση, που ξέσπασε τον Αύγουστο του 2008 στις ΗΠΑ και προκάλεσε γενικευµένη παγκόσµια οικονοµική κρίση, είναι µία µόνο διάσταση της κρίσης που πλήττει τον κόσµο µας. Η κρίση δεν έχει µόνο οικονοµικό χαρακτήρα. Η κρίση είναι συστηµική, δηλαδή έχει σχέση µε το σύστηµα βάσει του οποίου λειτουργεί η παγκοσµιοποίηση, τόσο από ιδεολογικοπολιτική όσο και από οικονοµική, κοινωνική, περιβαλλοντική και ενεργειακή άποψη.

Για να αποφευχθούν η πόλωση και η µεγαλύτερη ανασφάλεια στον κόσµο απαιτείται η αναζήτηση µιας νέας διακυβέρνησης της παγκοσµιοποίησης. Η ενίσχυση του πολυµερούς ρόλου των διεθνών οργανισµών και ο αναπροσανατολισµός των πολιτικών τους ώστε να καταστούν πραγματικοί και αποτελεσματικοί φορείς καταπολέµησης των επιζήµιων δραστηριοτήτων από την ανεξέλεγκτη παγκοσµιοποίηση (π.χ., κερδοσκοπία, ξέπλυµα χρήµατος, εγκληµατικότητα), φορείς προώθησης της αναπτυξιακής διαδικασίας στις φτωχές χώρες, προστασίας του παγκόσµιου περιβάλλοντος και ελέγχου της πληθυσµιακής έκρηξης, αποτελούν προϋποθέσεις για την οµαλή λειτουργία του παγκοσµιοποιηµένου συστήµατος.

Στο βιβλίο αναλύονται οι εξελίξεις του διεθνούς συστήµατος, και ειδικότερα η κρίση της εξωτερικής και αµυντικής πολιτικής των ΗΠΑ· ο ρόλος νέων δυνάµεων και η πιθανότητα ανάδυσης ενός νέου, πολυπολικού συστήµατος, στο οποίο οι άλλες µεγάλες δυνάµεις (π.χ., Ιαπωνία, ΕΕ), καθώς και οι αναδυόµενες (π.χ., Κίνα, Ινδία, Βραζιλία), θα διαδραµατίζουν όλο και µεγαλύτερο ρόλο. Το αναλυτικό πλαίσιο της οικονοµικής παγκοσµιοποίησης και οι κινητήριες δυνάµεις της – στο βαθµό που οι δυνάµεις οι οποίες κυριαρχούν στο παγκοσµιοποιηµένο σύστηµα είναι, πέρα από τις ισχυρές κυβερνήσεις, οι πολυεθνικές εταιρείες, οι διεθνείς οργανισµοί, καθώς και οι περιφερειακές οικονοµικές οργανώσεις.

Τέλος, διερευνώνται τα αίτια της ενεργειακής, δηµογραφικής και περιβαλλοντικής κρίσης που µαστίζει τον πλανήτη µας και τα προβλήµατα και οι προοπτικές για µια καλύτερη αντιµετώπιση των παγκόσµιων αυτών προκλήσεων.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

O Παναγιώτης Ρουμελιώτης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αίγυπτο. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στο Παρίσι. Είναι διδάκτορας (Docteur d’État) του Πανεπιστημίου του Παρισιού II και διδάκτορας (3ème Cycle) του Πανεπιστημίου της Σορβόνης.

Διατέλεσε, διαδοχικά, ερευνητής στο Κέντρο Σύγχρονων Οικονομικών Τεχνικών στο Παρίσι, στην École des Hautes Études en Sciences Sociales και στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών στην Αθήνα. Από το 1978 μέχρι το 1989 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, ως επιστημονικός συνεργάτης αρχικά και στη συνέχεια ως καθηγητής. Tο 1989, παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο, για να εκλεγεί μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Tο 2004, εξελέγη ομόφωνα καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Διδάσκει Ευρωπαϊκή και Διεθνή Οικονομική Ολοκλήρωση, Διεθνή Οικονομία και Ευρωπαϊκή Οικονομία τόσο στο προπτυχιακό όσο και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα.

Είναι, επίσης, Διευθυντής του Τομέα Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας και Αντιπρόεδρος του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών. Το 2008-2009, εξελέγη επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris I της Σορβόνης, και διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Γεωπολιτικής. Είναι, επίσης, πρόεδρος του Ινστιτούτου για τις προοπτικές του Μεσογειακού Κόσμου, που εδρεύει στο Παρίσι. Έλαβε μέρος στις διαπραγματεύσεις ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ (1974-78), διατέλεσε Διευθυντής της Υπηρεσίας Ελέγχου των Τιμών και των Νομισματικών Υποθέσεων του Υπουργείου Συντονισμού, καθώς και σύμβουλος των Ηνωμένων Εθνών σε θέματα σχετικά με τις πολυεθνικές επιχειρήσεις.

Tο 1978, ανέλαβε τα καθήκοντα του οικονομικού συμβούλου του Ανδρέα Παπανδρέου στη Bουλή των Ελλήνων. Διατέλεσε μέλος όλων των κυβερνήσεων του ΠAΣOK κατά την περίοδο 1981-89 και συγκεκριμένα: υφυπουργός Συντονισμού, Οικονομικών, Εθνικής Οικονομίας, καθώς επίσης υπουργός Εμπορίου και υπουργός Εθνικής Οικονομίας.

Tο 1989, εκλέχτηκε ευρωβουλευτής και το 1997 ειδικός εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EE) στα Βαλκάνια.

Tο 2000, το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της EE και το Συμβούλιο της Ευρώπης τον εξέλεξαν πρόεδρο για τον Εκδημοκρατισμό και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στα Βαλκάνια. Από το 2004 είναι πρόεδρος στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού (ΙΤΗΠ). Είναι, επίσης, μέλος της Επιτροπής «Top Policy Advisors» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε θέματα αναπτυξιακής πολιτικής της EE. Έχει τιμηθεί με πολλές διεθνείς διακρίσεις και βραβεία.

Είναι Ανώτερος Ταξιάρχης του Τάγματος της Αξίας της Γαλλικής Δημοκρατίας και του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Έχει τιμηθεί με τα παράσημα του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου, της Πολωνικής Δημοκρατίας, του Τιμίου Σταυρού του Αποστόλου Μάρκου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, καθώς και με τα βραβεία της Γαλλικής Ακαδημίας Εμπορικών Επιστημών και του Glob Art Innovation της Αυστρίας.

Τέλος, είναι επίτιμος δημότης των Δήμων Καλύμνου και Τήνου.

Έχει δημοσιεύσει τα εξής βιβλία:

* Παγκόσμια Οικονομική Διακυβέρνηση, εκδ. A.A. Λιβάνη, Αθηνά 2006.
* Ευρωπαϊκή Οικονομική Διακυβέρνηση, εκδ. A.A. Λιβάνη, Αθήνα 2005.
* Παγκόσμια Διακυβέρνηση ή Ηγεμονική Παγκοσμιοποίηση; εκδ. A.A. Λιβάνη, Αθήνα 2002.
* Promoting Stability in the Balkans, Livanis Publishing Organization, Athens 2001 (σε συνεργασία με άλλους).
* H Πορεία προς την Παγκοσμιοποίηση, εκδ. A.A. Λιβάνη, Αθήνα 1996.
* Tο Αύριο της Ευρώπης, εκδ. A.A. Λιβάνη, Αθήνα 1992.
* H Ενοποίηση της ΕΟΚ. Προβλήματα και Προοπτικές, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1987.
* H Ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ο Pόλος της Ελλάδας, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1985 (σε συνεργασία με άλλους).
* H Οικονομική Κρίση και η Ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1980.
* Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Υπερκοστολογήσεις - Υποκοστολογήσεις στην Ελλάδα, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1978.
* Conjoncture et Commerce International, Gauthier - Villars, Paris 1972.
_____________________________________________
Παναγιώτης Ρουμελιώτης: "Προς έναν πολυπολικό κόσμο"

ISBN 978-960-14-1958-9 - σελ. 612 - τιμή 28,00 ευρώ