Όσο λαμπρή και αν είναι η ιστορία της Βενετίας, όσο και αν αποτυπώνεται εκθαμβωτικά στον ιστό, στα οικοδομήματα και στους θησαυρούς της πόλης, όσο ένδοξη κι αν είναι η ιστορία αυτής της πόλης-κράτους που κυριάρχησε για πολλούς αιώνες στην οικουμένη, αυτό που αποκομίζει ο αναγνώστης από την αφήγηση της Τζαν Μόρις δεν είναι η έμφαση στα παλαιά μεγαλεία της αλλά η αίσθηση της πτώσης, της παρακμής, της φθοράς και της λύπης για αυτά τα χαμένα μεγαλεία, η μελαγχολία για την απώλεια, μια θλίψη που διαποτίζει τη σημερινή πόλη». - (από τον πρόλογο του μεταφραστή)
Από την πρώτη εγκατάσταση των κατοίκων στο βενετικό αρχιπέλαγος μέχρι τη γένεση του μοναδικού αυτού αρχιτεκτονικού και οικιστικού θαύματος που είναι σήμερα η πόλη, η Βενετία αποτελούσε ανέκαθεν ένα φαινόμενο ξεχωριστό. Ένα ιδιόμορφο οχυρό, επίζηλο αλλά απομονωμένο. Αυτήν ακριβώς την έννοια του «νησιωτισμού» μελετά η συγγραφέας εδώ, την «αίσθηση ενός αντικανονικού και ιδιόρρυθμου χαρακτήρα» που ορισμένες πόλεις αφήνουν στον επισκέπτη τους, απόρροια του ξεχωριστού τους πεπρωμένου.
Η Τζαν Μόρις γνώρισε τη Βενετία στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ως αξιωματικός του αγγλικού στρατού όταν τα βρετανικά στρατεύματα εισήλθαν στην πόλη.
Λίγα χρόνια αργότερα επέστρεψε στην Πόλη των Δόγηδων ως ανταποκριτής αγγλικής εφημερίδας και έζησε εκεί δυο χρόνια. Το 1960 εξέδωσε τη Βενετία, ένα ακατάτακτο κείμενο μεταξύ ταξιδιωτικής λογοτεχνίας και ελεύθερου αυτοβιογραφικού δοκιμίου.
Το κείμενο δεν είναι τουριστικός οδηγός, μολονότι βρίθει χρήσιμων πληροφοριών για τη σύγχρονη Βενετία, ούτε και ιστορική μελέτη, παρότι η επισκόπηση της ιστορίας της πόλης είναι κάτι παραπάνω από διαφωτιστική.
Η αφήγηση αναπτύσσεται πάνω σε τρεις κεντρικές θεματικές ενότητες (Οι άνθρωποι, Η πόλη, Η λαγκούνα), γύρω από τις οποίες ξετυλίγεται πλήθος επιμέρους θεμάτων, όπως τα ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά των Βενετσιάνων, οι κοινότητες της Βενετίας, ο λαϊκός και λόγιος πολιτισμός, η δομή της κοινωνίας, η γεωφυσική διαμόρφωση της λαγκούνας, η αρχιτεκτονική, η σύγχρονη προοπτική της πόλης.
Η ανάπτυξη των θεμάτων είναι σε μεγάλο βαθμό συνειρμική, ενώ διανθίζεται από προσωπικές αναμνήσεις και ανέκδοτα. Σε κάθε περίπτωση, η συγγραφέας προσεγγίζει το θέμα της διαχρονικά, έτσι ώστε να δίνεται στον αναγνώστη ένα ξεκάθαρο διάγραμμα της ιστορίας της πόλης από τις απαρχές της ως σήμερα –με ενδιάμεσους σταθμούς την ανάδειξή της σε θαλασσοκράτειρα δύναμη, τη σταδιακή οικονομική της αποδυνάμωση, την προσάρτησή της στο Ιταλικό Βασίλειο και τη μεταμόρφωσή της σε πόλη - μουσείο.
Όλα αυτά δοσμένα από τη θαυμάσια γραφίδα της Μόρις -ένα έξοχο μείγμα λυρισμού και λεπτής ειρωνείας, πολυμάθειας και παιγνιώδους διάθεσης.
Η παρούσα έκδοση είναι η τρίτη και τελευταία αναθεώρηση του αρχικού κειμένου, ενώ θεωρείται πλέον ένα από τα κλασικά έργα της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας.
Στην ελληνική έκδοση, η Βενετία της Μόρις συνομιλεί με τη Βενετία των Μαλακάση, Καρυωτάκη και Καρβούνη, όπως εύγλωττα μαρτυρούν τα τρία έργα των Ελλήνων ποιητών στο επίμετρο του βιβλίου.
Διαβάστε επίσης της ιδίας (με αναλυτικό βιογραφικό): "Τεργέστη. Η έννοια του πουθενά"
___________________________________
Jan Morris: "Βενετία" - Μετάφραση, πρόλογος, επίμετρο: Άρης Μπερλής
ISBN 978-960-486-025-8 – σελ. 464 – τιμή ευρώ – έκδοση Ιουνίου 2010
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου