Ένα ταξί στην Αυστ
ρία ξεφεύγει από την πορεία του και ανατρέπεται. Οι δύο εραστές που μεταφέρει είναι νεκροί. Ο οδηγός, που έχασε τον έλεγχο του οχήματος, επιβιώνει. Αλλά δεν καταφέρνει να εξηγήσει πώς συνέβη το ατύχημα. Ισχυρίζεται πως δεν θυμάται να του αποσπά της προσοχή τίποτα το ιδιαίτερο, εκτός από το γεγονός ότι οι δύο επιβάτες... «προσπαθούσαν να φιληθούν...».
Ήδη από τα πρώτα στάδια της έρευνας προκύπτει ότι το ζευγάρι τελούσε υπό παρακολούθηση από τις μυστικές υπηρεσίες της Αλβανίας και της Σερβίας για πολιτικούς λόγους. Ατέρμονες συζητήσεις, έρευνες, καταθέσεις στην αστυνομία δεν οδηγούν πουθενά. Ο έρωτας φαίνεται να είναι άρρηκτα δεμένος με το θάνατο, αλλά και πάλι η αιτία του συγκεκριμένου ατυχήματος παραμένει άγνωστη. Οι ιδιαίτερες συνθήκες του, ωστόσο, τραβούν την προσοχή του Ινστιτούτου Τροχαίας της Ευρώπης.
Οι ανακρίσεις γίνονται ακόμη πιο εντατικές. Και όμως, η σύνθεση των γεγονότων μοιάζει για άλλη μία φορά να οδηγεί σε αδιέξοδο. Οι ερευνητές εγκαταλείπουν την υπόθεση ο ένας μετά τον άλλον. Μέχρι που ένας από αυτούς, γοητευμένος, ίσως και τρομαγμένος από το πόσο βαθιά εμπλέκεται ο έρωτας με το θάνατο, αποφασίζει να προχωρήσει σε μια αντίστροφη αναπαράσταση των τελευταίων σαράντα εβδομάδων του ζευγαριού.
Οι πρώτες υποψίες περί δολοφονίας συναντούν το ερώτημα «υπάρχει έρωτας;» ή πρόκειται απλώς για μια ανθρώπινη επινόηση; Και αν τελικά υπάρχει, μπορεί άραγε να γίνει πιο οριστικός και από τον ίδιο το θάνατο;
Με άλλα λόγια, το μυθιστόρημα επιχειρεί να απαντήσει διαδοχικά σε δύο ερωτήματα: «Υπάρχει ο έρωτας ή πρόκειται για ψευδαίσθηση;» και «Αν υπάρχει, μπορούμε να τον αφηγηθούμε;»
Τελικά, ο Ισμαήλ Κανταρέ αφηγείται μια ερωτική ή μια αριστοτεχνική αστυνομική ιστορία; Μόνο για ένα δείχνει να είναι απόλυτα βέβαιος: «Καμία σχέση πάθους δεν επιβιώνει χωρίς το φόβο της απώλειας».
Το «Ατύχημα» είναι ένα αριστουργηματικό έργο που διαβάζεται ως η ιστορία ενός έρωτα ή ως η ιστορία μιας δολοφονίας, ή ως μια άλλη, τρίτη ιστορία, που «σκεπάζει» και τις δύο προηγούμενες...
Έγραψαν για το βιβλίο:
Ο Κανταρέ θέτει πολλαπλά ερωτήματα με αυτό το βιβλίο. Το κυριότερο από αυτά είναι αυτό της αλήθειας: πόσο μπορούμε να την προσεγγίσουμε και πώς; Το δεύτερο αφορά τον έρωτα: υπάρχει, από τι και πώς καθορίζεται; Το τρίτο είναι η σχέση των δύο ερωτευμένων με κάποιο τρίτο πρόσωπο που παρεμβαίνει και είναι ερωτευμένο με έναν από τους δύο. Πόσο μπορεί να υπάρξει αυτό το «τρίο» και ποιες είναι οι συντεταγμένες που το καθορίζουν. Τέλος, υπάρχει το ερώτημα του πόσο οι εξωτερικές συμβάσεις ή περιπλοκές μπορεί να επηρεάσουν έναν έρωτα.
Η ιστορία διαθέτει κι ένα αστυνομικό μυστήριο, καθώς πολλαπλές αναφορές και θραυσματικά ευρήματα συντείνουν και άλλοτε αποκλίνουν ή συσκοτίζουν την τελική λύση του διπλού θανάτου των δύο εραστών. Όμως τελικά, όπως και να τη διαβάσει κανείς, ως ερωτική ή αστυνομικο/πολιτική ιστορία, το λογοτεχνικό ενδιαφέρον παραμένει ακέραιο, καθώς το βιβλίο δεν τελειώνει αλλά συνεχίζεται στο μυαλό του αναγνώστη. - Γιάννης Ν. Μπασκόζος, Διαβάζω, τχ. 507, Μάιος 2010
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Ισμαήλ Κανταρέ (Ismail Kadare) είναι ένας από τους σημαντικότερους, σύγχρονους,
διεθνώς αναγνωρισμένους Αλβανούς συγγραφείς. Γεννήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 1936 στο Αργυρόκαστρο της Αλβανίας. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορικών και Φιλολογικών Σπουδών του Πανεπιστημίου των Τιράνων και στη συνέχεια στο Ινστιτούτο Γκόρκι της Μόσχας. Οι απόψεις διίστανται ως προς το αν ο συγγραφέας υπήρξε αντιφρονούντας κατά την περίοδο της διακυβέρνησης του κομμουνιστικού καθεστώτος. Κάποια από τα γνωστότερα έργα του, όπως το μυθιστόρημα «Το παλάτι των ονείρων» το οποίο λογοκρίθηκε από την εξουσία, χρησιμοποιούν δυνατούς συμβολισμούς κι έξυπνες αλληγορίες προκειμένου να καταγγείλουν το κλίμα καταπίεσης και ολοκληρωτικής καταπάτησης των πολιτικών δικαιωμάτων που επικρατούσε κατά τη διάρκεια του απολυταρχικού καθεστώτος του Ενβέρ Χότζα. Κάποιοι ωστόσο υποστηρίζουν ότι ο Κανταρέ δεν υπήρξε ποτέ αντιφρονούντας. Οι τελευταίοι βασίζουν την άποψή τους στον ισχυρισμό ότι ο συγγραφέας είχε ουσιαστικά την υποστήριξη του Χότζα. Στην πραγματικότητα, έως τη μεταβατική περίοδο που το καθεστώς άρχισε ν' αλλάζει πρόσωπο και να γίνεται αυταρχικό, ο Κανταρέ υπήρξε στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος, έχοντας το προνόμιο να ταξιδεύει σε χώρες του εξωτερικού.
Το 1960 η Αλβανία διακόπτει τις σχέσεις της με τη Σοβιετική Ένωση και ο συγγραφέας φεύγει από τη Μόσχα κι επιστρέφει στην πατρίδα του. Έχοντας αρχικά συστηθεί στα αλβανικά γράμματα ως ποιητής, το 1963 εκδίδει το πρώτο του μυθιστόρημα «Ο στρατηγός ενός νεκρού στρατού» με το οποίο καθιερώνεται ως ένας από τους σημαντικότερους Αλβανούς λογοτέχνες της γενιάς του. Από τότε έως τις μέρες μας ο Κανταρέ εξακολουθεί να βρίσκεται ανελλιπώς στην πρωτοπορία της πολιτιστικής ζωής του τόπου του. Κατά τη διάρκεια της τρομοκρατίας που εξαπέλυσε ο Χότζα στους αντιφρονούντες του καθεστώτος, ο συγγραφέας αντιστάθηκε στη σαρωτική επιβολή του ολοκληρωτισμού και τις αρχές του σοσιαλιστικού ρεαλισμού με την απλότητα, την αμεσότητα και τις δυνατές αλληγορίες της γραφής του. Παράλληλα, υποσκάπτοντας το απολυταρχικό πνεύμα του καθεστώτος, παρέμενε τυπικά στις τάξεις του κόμματος, προκειμένου να μπορεί να εκδίδει ανενόχλητος τα έργα του.
Το 1990, λίγο πριν από την πτώση του κομμουνισμού στην Αλβανία, ο Κανταρέ διέφυγε στη Γαλλία αναζητώντας πολιτικό άσυλο, διακηρύσσοντας ότι «η δικτατορία και η αυθεντική λογοτεχνία είναι δύο έννοιες ασυμβίβαστες κι εκ διαμέτρου αντίθετες», καθώς και ότι «ο συγγραφέας είναι από τη φύση του εχθρός της δικτατορίας». Σύντομα ο Κανταρέ αναγνωρίστηκε επισήμως από τον κύκλο των διανοουμένων στη Γαλλία και το εξωτερικό, οι οποίοι εκτίμησαν δεόντως την αξία του συγγραφικού του έργου. Την τελευταία δεκαετία, ο συγγραφέας μοιράζει πλέον το χρόνο του μεταξύ Γαλλίας κι Αλβανίας, έχοντας επιστρέψει στη χώρα του από το 1999, έπειτα από μια μεγάλη περίοδο απουσίας.
Ποιήματα, διηγήματα και μυθιστορήματα του Ισμαήλ Κανταρέ έχουν εκδοθεί σε περισσότερες από σαράντα χώρες ανά τον κόσμο, ενώ ο ίδιος θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους πεζογράφους του 20ού αιώνα. Το 2005 τιμήθηκε με το πρώτο Διεθνές Βραβείο Μαν Μπούκερ (Man Booker International Prize), ενώ παράλληλα ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
______________________________________
Ισμαήλ Κανταρέ (Ismail Kadare): "Το ατύχημα" - μετάφραση: Τηλέμαχος Κώτσιας
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου