Μαρξ - Μπακούνιν: Για το σοσιαλιστικό κράτος

Η σύγκρουση του Μάρξ με τον Μπακούνιν γύρω από το σοσιαλιστικό κράτος, ή διαφορετικά από τη μορφή οργάνωσης της κοινωνίας αμέσως μετά την σοσιαλιστική επανάσταση, αποτελεί αναμφισβήτητα μια από τις πλέον σημαντικές πλευρές των διαφωνιών των δυο στοχαστών, αλλά και γενικότερα του μαρξικού με το αναρχικό ρεύμα.

Η σύγκρουση αυτή αντιμετωπίζεται όχι μόνον, ούτε κυρίως ως μια μουσειακού-ιστορικού χαρακτήρα θεωρητική διαφωνία, αλλά στα πλαίσια μιας ευρύτερης προσπάθειας, έτσι ώστε ο σοσιαλισμός του μέλλοντος μας να μην έχει την ίδια τραγική κατάληξη με την πρώτη προσπάθεια κατάκτησης της κομμουνιστικής χειραφέτησης.

Σε αυτά τα πλαίσια σημειώνεται κατ’ αρχάς ο κοινός στόχος των Μαρξ και Μπακούνιν που δεν είναι άλλος από την μη κρατική, αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνία.

Στη συνέχεια αναλύονται οι αιτίες που κατά τον Μαρξ καθιστούν αναγκαίο το σοσιαλιστικό «μισοκράτος», ή «Κομμούνα», όπως ο ίδιος το χαρακτηρίζει, καθώς και το αντιφατικό περιερχόμενο του.

Ακολουθεί η κριτική του Μπακούνιν σε αυτήν τη σοσιαλιστική μετάβαση, της οποίας προηγείται η σύντομη ανάπτυξη των μεθοδολογικών και θεωρητικών προϋποθέσεων πάνω στις οποίες θεμελιώνεται.

Τέλος αξιολογούνται τόσο η μπακουνική κριτική, όσο η μαρξική αντίδραση σε αυτήν, ενώ αποδίδεται η πραγματική της διάσταση στη «δικαίωση» του Μπακούνιν από την κατάληξη του «υπαρκτού σοσιαλισμού».
 
Η μελέτη κλείνει με ορισμένες προτάσεις, έτσι ώστε να μην επαληθευτούν στο μέλλον οι φόβοι του Μπακούνιν, ο οποίος είχε προειδοποιήσει για γραφειοκρατική εκτροπή της εργατικής εξουσίας, μια προειδοποίηση η οποία παρά τις αντιφατικότητες του ίδιου του Μπακούνιν και της θεωρίας του, θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη αν θέλουμε η κομμουνιστική χειραφέτηση να γίνει πράξη και να μην παραμείνει ένα κίβδηλο έμβλημα.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

O Γιώργος Ρούσης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1948. Είναι καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας στο Γενικό Τμήμα Δικαίου του Παντείου Πανεπιστημίου.

Είναι γνωστός αγωνιστής-διανοητής της Αριστεράς. Προσχώρησε σε νεαρή ηλικία στις γραμμές των Λαμπράκηδων και στη συνέχεια εντάχθηκε στις γραμμές του ΚΚΕ ως το 1989, οπότε και διαφώνησε με τη δεξιά στροφή του. Ακολούθως, και για διάστημα δύο ετών, εντάχθηκε στο ΝΑΡ και έκτοτε δρα ως ανένταχτος αριστερός.

Οι ερευνητικές-συγγραφικές ανησυχίες του, οι οποίες αντιμετωπίζονται από μαρξιστική σκοπιά, στρέφονται κυρίως σε ζητήματα που αφορούν στο κράτος και στην κοινωνική χειραφέτηση.
 
Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα και βιβλία. Τα πιο σημαντικά από τα βιβλία του είναι:

• Ο Λένιν για τη γραφειοκρατία (Σύγχρονη Εποχή)

• Ασιατικός τρόπος παραγωγής και σοσιαλισμός: Κοινά σημεία και διαφορές (Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών, Σύγχρονη Εποχή)

• Κομμουνισμός τέλος ή αρχή της ιστορίας (Στάχυ)

• Το κράτος: Από τον Μακιαβέλι στον Βέμπερ: Μια κριτική παρουσίαση των σημαντικότερων κλασικών θεωριών για το σύγχρονο κράτος (Γκοβόστης)

• Ο Λόγος στην Ουτοπία: Για μια ανθρωποκεντρική κοινωνία πέρα από το φαύλο κύκλο της αποξένωσης και της αστικής ηγεμονίας (Γκοβόστης)

• Αρχαία Δημοκρατία για πάντα νέα: Ή η σύγχρονη δημοκρατία ως τερατογένεση της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας και της φιλοσοφικής κριτικής της (Γκοβόστης)

• Σύγχρονη Επαναστατική Διανόηση (Γκοβόστης)

• Ο Μαρξ γεννήθηκε νωρίς (Γκοβόστης) (βιβλίο που θεωρεί ως το πιο ώριμο και αξιόλογο έργο του).

Η τελευταία εργασία του είναι μια μεγάλη εισαγωγική μελέτη 140 σελίδων, για την έκδοση του 1932, του έργου του Κάρλ Μαρξ Για το Εβραϊκό ζήτημα (Γκοβόστης).
___________________________
Γιώργος Ρούσης: "Μαρξ - Μπακούνιν: Για το σοσιαλιστικό κράτος"

ISBN 960-446-152-3- σελ. 224 - τιμή 12,00 ευρώ - έκδοση Ιουνίου 2011