Το απίστευτο αυτό βιβλίο μάς μεταφέρει νοερά στην Ρωσία (και, αργότερα, στην Σοβιετική Ένωση) καλύπτοντας ένα χρονικό φάσμα μεταξύ του 1918 και του 1956, με σκοπό την περιγραφή των φριχτών βασάνων που πέρασαν τα εκατομμύρια των Ρώσων πολιτών στα γρανάζια του σταλινικού παραλογισμού.
Ταυτόχρονα, επιχειρείται μια διεισδυτική ματιά στην ψυχολογία των θυμάτων, που με την παρουσία τους και την πολύχρονη φυλάκιση έδωσαν τροφή στο απάνθρωπο σύστημα της σοβιετικής (κυρίως) προσπάθειας αναμόρφωσης της συνείδησης των θεωρούμενων ως εχθρών του εν λόγω πολιτικού καθεστώτος.
Ο Σολζενίτσιν είχε την ατυχία να βιώσει εκ των έσω τον εξευτελισμό, τις κακουχίες και τα βασανιστήρια των δημίων των Γκουλάγκ. Ήρωας του πολέμου, μαχητής της πρώτης γραμμής, τόλμησε να αμφισβητήσει την στρατηγική αυθεντία του Στάλιν -μια απερισκεψία που στην πορεία λειτούργησε ως σπόγγος διαγραφής του ένδοξου παρελθόντος του πιστού αυτού πατριώτη, οδηγώντας τον στην 11ετή φυλάκιση και καταναγκαστικά έργα.
Μια ζωή χαμένη, λοιπόν, εκτός...
Εκτός κι αν η φωνή του αποκατασταθέντος το 1956 τρόφιμου των φυλακών ακουστεί, διαβαστεί, παραδειγματίσει. Σε ύφος έντονα πικρό, πονεμένο αλλά ποτέ μνησίκακο, ο συγγραφέας περιγράφει, αναλύει και συνάμα αποπειράται μια βαθιά αυτοκριτική, έχοντας τις ψυχικές αντοχές να καυτηριάσει πρώτα τον εαυτό του και τους συμπολίτες του για την εγκληματική παθητικότητα, την έλλειψη θάρρους και την μικροψυχία που επέδειξαν εκείνα τα σκοτεινά χρόνια της άμετρης βίας και της περιστολής κάθε ελευθερίας. Η αντίσταση, μας εξηγεί, πρέπει να πηγάζει από τον ίδιο τον λαό. Στην Σοβιετία του Στάλιν, λαός και νομενκλατούρα της διανόησης και των επιστημών σφράγισαν με τον φόβο τους το παρόν και το μέλλον ενός λαού δεκάδων εκατομμυρίων -και ταυτόχρονα το μέλλον της ανθρωπότητας.
Αναπολεί τους εξαίρετους εκείνους συμπατριώτες του που τον συντρόφευαν στο κελί της φυλακής, τις δυνατές προσωπικότητες και τα λαμπρά μυαλά κάποιων, αλλά και την δειλία των περισσοτέρων άλλων. Καυτηριάζει τον παραλογισμό και την απανθρωπιά ενός συστήματος που σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε με μοναδικό σκοπό την εξαθλίωση και τον εκφυλισμό κάθε υγιούς σκέψης, κάθε διάθεσης για αμφισβήτηση και κάθε ελεύθερης έκφρασης. Τέλος, εύχεται το παράδειγμα αυτής της καταστροφικής για τον άνθρωπο αντιμετώπισης να φωτίσει τον δρόμο στις μέλλουσες γενιές, ώστε να μην συμβούν ποτέ ξανά ανάλογα μαζικά εγκλήματα.
Ένα δυνατό ανάγνωσμα, που δεν φιλοδοξεί να κερδίσει λογοτεχνικές δάφνες, από έναν αρχιτέκτονα του είδους εκείνου της συγγραφής που μπορεί να σοκάρει με την πένα του ακόμη και τους πιο ανυποψίαστους αναγνώστες. Η γλαφυρότητα των περιγραφών και η οξύτητα της πνευματικής και ψυχολογικής αναζήτησης του Σολζενίτσιν, η μεστότητα του λόγου και η εύκρατη ειρωνική του διάθεση, σε συνδυασμό με την εμπειρία της μεταφράστριας Κίρα Σίνου, μπορούν να συγκαταλεχθούν στα στοιχεία εκείνα που αναδεικνύουν την μοναδικότητα και την αυθεντικότητα του βιβλίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου